مشکلات نظام بهره برداری کشاورزی ایران

مشکلات نظام بهره‌برداری کشاورزی در ایران را به دو گروه اساسی می‌توان تقسیم کرد:

• مشکلات ناشی از سیاستگذاری و عملکرد سایر بخش‌ها که ناخواسته بر بخش کشاورزی تحمیل شده و عملکرد آن را تحت‌تأثیر قرار داده است.
• مسائل و مشکلاتی که ریشه در عوامل متغیرهای داخلی بخش کشاورزی و نظام بهره‌برداری دارد.

طبقه بندی مشکلات:

۱. واحدهای بهره‌برداری اراضی از نظر مساحت بسیار کوچک و متغیر و از نظر نیروی کار و جمعیت روستاها و پراکندگی قطعات زمین در داخل هر واحد بهره‌برداری بسیار ناهمگن هستند.

۲. تعدد قطعات در درون هر مالکیت زمین که به دلایل اجتماعی، اقتصادی در حال فزونی است و این امر به‌ویژه به‌دلیل غیرمهندسی بودن این قطعات، استفاده از آب و زمین را مشکل می‌سازد. در مواردی سطح قطعه زمین به کمتر از چند صد مترمربع محدود شده است.

۳. نبود زیربناهای کافی در بخش کشاورزی تأثیری زیان بار دارد. زیرساخت‌ها و خدمات زیربنائی که از جمله فعالیت‌های سرمایه‌بر است، در توسعه کشاورزی نقشی حیاتی دارد و متأسفانه بخش نظام بهره‌برداری از نبود و عدم کفایت آن در رنج است.

۴. ناتوانی‌های نظام‌های خرد و دهقانی در موارد مختلف و از جمله در پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و استفاده از تکنولوژی‌های جدید

۵. از دیگر چالش‌های عمده مسئله اعتبارات بخش کشاورزی است که با توجه به ناتوانی نظام‌های خرد و دهقانی و نبود زیربناها وظیفه دولت را در این مقطع زمانی سنگین‌تر می‌کند.

۶. کمبود آب و استفاده نامناسب از آن در بخش کشاورزی است. این موضوع تقریباً در تمام نقاط ایران عامل محدودکننده توسعه کشاورزی و تولید است.

۷. سنتی بودن بسیاری از کارها در بخش کشاورزی با متحول نشدن نظام بهره‌برداری ارتباط تنگاتنگ دارد.

۸. کمبود تولید در واحد سطح است.

 

نویسنده: حسین کیانی نیا